Ayı ve Boğa Piyasası Nedir?
“Ayı” ve “Boğa” Kavramı
Ayı piyasası kavramı, bir ayının avına saldırdığı anda pençelerini aşağı doğru kaydırarak saldırmasının benzetmesidir. Bu nedenle düşen hisse senedi fiyatlarına sahip piyasalara ayı piyasası denir. Ayı piyasası gibi, boğa piyasası da, boğaların boynuzları ile her şeyi yukarı kaldırmasının benzetmesidir.
Boğa Piyasası Nedir?
Boğa piyasası, fiyatların yükselmesinin beklendiği veya yükseldiği zamanlarda oluşan finansal piyasa koşuludur. “Boğa piyasası” terimi genellikle borsaya atıfta bulunmak için kullanılır, ancak tahvil, gayrimenkul, para birimleri ve emtia gibi alınıp satılan her şey için kullanılabilir. “boğa piyasası” terimi genellikle piyasada fiyatların yükseldiği uzun dönemler için kullanılmaktadır. Boğa piyasaları aylarca hatta yıllarca sürebilir.
Boğa piyasasını tanımlamak için kullanılan spesifik ve evrensel bir metrik yoktur. Bununla birlikte, bir boğa piyasasının en yaygın tanımı, hisse senedi fiyatlarının genellikle% 20’lik bir düşüşten sonra ve ikinci bir% 20’lik düşüşten önce% 20 oranında arttığı bir durumdur. Yakın tarihte oluşan en belirgin boğa piyasası, 2003-2007 arasındaki dönemdir. Bu süre zarfında, S&P 500, ciddi oranda yükseliş kaydetmiştir ve 2008 mali krizi patlak verdiğinde, boğa piyasası oluştuktan sonra yeniden büyük düşüşler yaşanmıştır.
Aynı şekilde Bıst100 endeksi de 2003-2007 sonuna kadar 10.000 seviyelerinden 60.000 seviyelerine ilerlemiş ve 2008 krizinde büyük kayıplar yaşamıştır. 2003 ile 2007 arasında boğa piyasası hakimiyet sürmüştür. Ortalama 5 Yıl gibi uzun soluklu bir yükseliş yaşanmıştır.
- Boğa piyasası, finansal varlıklarda bir varlığın veya menkul kıymetin fiyatının sürekli arttığı bir dönemdir.
- Bir boğa piyasasının genel kabul gören tanımı, her biri% 20’lik iki düşüşten sonra hisse senedi fiyatlarının% 20 artmasıdır.
- yatırımcılar, boğa piyasalarından kâr elde etmek için artan alım ve bekletme ve geri çekilme gibi çeşitli stratejiler uygulamaktadır.
Boğa Piyasasının Özellikleri
Boğa piyasaları genellikle ekonomi güçlenirken veya zaten güçlü olduğunda gerçekleşir. Güçlü gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) ve işsizlik oranındaki düşüşe paralel olma eğilimindedirler ve genellikle şirket karlarındaki artışla çakışırlar. Yatırımcı güveni de boğa piyasası boyunca tırmanma eğiliminde olacaktır. Toplam hisse senedi talebi ve piyasanın genel durumu olumlu olacaktır. Ayrıca, boğa piyasaları sırasında halka arz faaliyetlerinde genel bir artış olacaktır.
Boğa piyasasında Menkul kıymetler için arz ve talep dengesi arz zayıf talep kuvvetli olarak gerçekleşir. Yatırımcılar menkul kıymet almaya istekli olurken satmaya pek fazla istekli değildirler. Boğa piyasasında yatırımcılar hisse senedi piyasalarında yatırım yapmaya daha istekli olurlar.
Boğa Piyasasından Nasıl Yararlanılır
Boğa piyasasından yararlanmak isteyen yatırımcılar, yükselen fiyatlardan yararlanmak ve zirveye ulaştıklarında satmak için erken satın almalıdır. Alt ve zirvenin ne zaman gerçekleşeceğini belirlemek zor olsa da, kayıpların çoğu minimum olacaktır ve genellikle geçicidir. Aşağıda, yatırımcıların boğa piyasası dönemlerinde kullandıkları bazı önemli stratejileri yazacağım. Ancak, piyasanın durumunu şu anda olduğu gibi değerlendirmek zor olduğundan, bu stratejiler de bir dereceye kadar risk içermektedir.
- Satın Al ve Tut
Yatırım için en temel stratejilerden biri, potansiyel olarak daha sonraki bir tarihte satmak için belirli bir menkul kıymeti satın alma ve ona bağlı tutma sürecidir. Hisse senedi gibi yatırım araçlarını, önceden alarak belirlenen tepe noktasına kadar taşımak gerekir. Boğa piyasasında dalgalanmalar olsa da piyasa yükseliş eğilimde olduğu için yatırımcının zarar etme olasılığı çok düşüktür.
- Artışa Bağlı Satın Alma ve Bekletme
Artışa bağlı satın alma ve tutma, doğrudan alım ve tutma stratejisinin bir varyasyonudur ve ek risk içerir. Artan alım ve satım yaklaşımının arkasındaki öngörü, bir yatırımcının fiyat artışını sürdürdüğü sürece belirli bir menkul kıymetteki varlıklarını arttırmaya devam etmesidir. Örneğin hisse senedi fiyatında ki artışın belli aralıklarında hisse adedini arttırmak.
- Geri Çekilirken Ekleme
Geri çekilirken ekleme, menkul kıymetin fiyatındaki genel eğilimin tersine çevrildiği kısa bir dönemdir. Bir boğa piyasası sırasında bile, hisse senedi fiyatlarının sadece yükselmesi olası değildir. Daha ziyade, genel eğilim yukarı doğru devam etse bile, küçük düşüşlerin de meydana geldiği kısa süreler vardır. Bazı yatırımcılar boğa piyasasında geri çekilmeleri izler ve bu dönemlerde alım yapmak için harekete geçer. Bu stratejinin arkasındaki düşünce, boğa piyasasının devam ettiği varsayılarak, söz konusu menkul kıymetin fiyatının hızla yükseleceği ve yatırımcıya geriye dönük olarak indirimli bir satın alma fiyatı sağlayacağıdır.
Ayı Piyasası Nedir?
Ayı piyasası, piyasada uzun süreli fiyat düşüşlerini temsil etmektedir. Genellikle, karamsar ve olumsuz yatırımcı hissi nedeniyle, menkul kıymet fiyatlarının görülen en yüksek seviyelerden %20 veya daha fazla düştüğü bir durumu anlatmaktadır. Ayı piyasaları genellikle S&P 500 gibi genel bir pazar veya endeksteki düşüşlerle ilişkilidir, ancak bireysel menkul kıymetler veya emtialar, uzun bir süre boyunca %20 veya daha fazla düşüş yaşarsa ayı piyasasında olunduğu kabul edilebilir. Tipik olarak iki ay veya daha bir zamanı kapsamaktadır.
- Ayı piyasaları, bir piyasadaki fiyatlar %20’den fazla düştüğünde, genellikle olumsuz yatırımcı hissi ve azalan ekonomik beklentilerle birlikte ortaya çıkar.
- Ayı piyasaları döngüsel veya daha uzun vadeli olabilir. İlki birkaç hafta veya birkaç ay sürer ve ikincisi birkaç yıl hatta on yıl sürebilir.
- Açığa satış, satış opsiyonları ve ters ETF’ler, yatırımcıların fiyatlar düştükçe ayı piyasasında para kazanma yollarından bazılarıdır.
Ayı piyasasının tanımı, piyasalarda hisse senetlerinin ortalama olarak %20 düştüğü olsada % 20’lik bir düşüş, düzeltmenin keyfi bir ölçütü olduğu gibi, %20 keyfi bir sayıdır. Ayı piyasasının bir başka tanımı yatırımcıların risk arayışından daha riskli olmalarıdır. Yatırımcılar sıkıcı, emin bahisler lehine spekülasyondan kaçtıklarından bu tür ayı piyasası aylar veya yıllar sürebilir.
Türkiye’de Ayı Piyasası 2007-2008, 2010-2011, 2013,2014, 2016-2016, ve 2018-2019 yılları arasında gerçekleşti. Genel görünüm ise boğa olarak gerçekleşti Bu durumu şöyle açıklayabiliriz ayı piyasası teorik olarak %20 düşüş yaşandığında konu haline geliyor. 2007 ile 2020 arasında BIST100 Endeksi ortalama 60.000 civarından 120.000 civarına kadar yükselme eğilimi gösterdi. Bu durum endeksin bir boğa piyasasında olduğunu göstermektedir. Ancak yükseliş aralarında yaşanan %20’den fazla kayıplar da ayı piyasasını göstermektedir.
Yatırımcılar ayı ve boğa piyasası analizini iyi yapmalıdır. Genel itibariyle yönün yükseliş yada düşüş eğilimi göstereceğini önceden tahmin etmek gerekmektedir. Çünkü BIST100 13 Yılda 60.000’den 120.000 e tırmandığı gibi 13 yılda ayı piyasasına girip tekrar 60.000 civarına hareket edebilir. Uzun soluklu olarak tahminlerde bulunmak çok zordur. Konuyu anlamak adına böyle bir örnek verdim düşecek yada yükselecek diyemem.
Ayı Piyasasına Girildiği Nasıl Anlaşılır?
Ayı piyasasında yukarıda anlattığım boğa piyasasına girildiği nasıl anlaşılır maddelerinin tersi gerçekleşmeye başlar. Menkul kıymetlerde azr ve talep yer değiştirir. Satıcı çoğalırken alıcılar azalma eğilimindedir. Hisse senetlerine yatırım yapma fikri azalır. Paranın korunabileceği güvenli yatırım araçlarına talep artar. İşsizlik oranında artışlar meydana gelir. Bunun gibi faktörler toplanıp analiz edildiğinde yatırımcı ayı piyasasında olunup olunmadığını daha rahat kavrayabilir. Fakat dediğim gibi boğa piyasasındaki sert kırılımlar, ayı piyasasını işaret etse de genel görünüm boğa olduğunda yatırımcılar hata yapmamak adına daha dikkatli davranmalıdır.
Ayı Piyasasının Evreleri
Ayı piyasalarının genellikle dört farklı aşaması vardır.
- İlk aşama, yüksek fiyatlar ve karamsar yatırımcı hissi ile oluşur. Bu aşamanın sonuna doğru, yatırımcılar elde ettikleri kar ile piyasadan çekilmeye başlarlar.
- İkinci aşamada, hisse senedi fiyatları keskin bir şekilde düşmeye başlar, ticaret faaliyeti ve kurumsal karlar düşmeye başlar ve bir zamanlar olumlu olabilecek ekonomik göstergeler ortalamanın altında olmaya başlar. Bazı yatırımcılar fiyatlar düştükçe paniğe kapılır.
- Üçüncü aşama, spekülatörlerin pazara girmeye başladığını ve bunun sonucunda bazı fiyatları ve işlem hacmini artırdığını gösteriyor.
- Dördüncü ve son aşamada hisse senedi fiyatları düşmeye devam ediyor ama yavaş yavaş. Düşük fiyatlar ve iyi haberler tekrar yatırımcıları çekmeye başladıkça, ayı piyasaları boğa piyasalarına yol açmaya başlar.
Ayı Tuzağı Nedir?
Ayı tuzağı fiyatlardaki yükseliş trendi sona ermiş gibi aniden geri çekilmesi oluşan değer kayıplarıdır. Yatırımcılar ani geri çekilmeler ile piyasanın boğadan ayıya döndüğü düşüncesine kapılırlar ve panik satışları gerçekleştirirler. fiyatlar üzerindeki genel trendin değiştiği şeklinde oluşan izlenime ayı tuzağı denilmektedir.
Boğa Tuzağı Nedir?
Boğa tuzağı, ayı tuzağının tam tersidir. Düşen fiyatların aniden yukarı sıçraması sonucu yatırımcıların ayı piyasasından boğa piyasasına geçildiğini düşünmesi ve alım yapması sonucu fiyatların tekrar geri çekilmeye başlamasına boğa tuzağı denilmektedir.
Ayı ve Boğa Piyasası nedir konumuzun sonuna geldik. Umarım faydalı bir araştırma olmuştur ve aradığınız cevabı bulmanıza yardımcı olmuştur. Konu ile ilgili görüş ve önerilerinizi yorum bölümünden iletebilirsiniz.
Çok aydınlatıcı bir yazı daha önce böylesine açıklama görmedim elinize sağlık çok bilgilendirici bir yazı olmuş ayı ve boğa piyasası nedir diye soran mutlaka bu yazıyı okumalı
Ayı ve Boğa piyasası hakkında ne arasam bu yazıda buldum teşekkürler
Gördüğüm en detaylı anlatım teşekkürler
Rica ederim