Forekste Egzotik Opsiyon Nedir?
Forex piyasalarında egzotik opsiyon, normal opsiyonlardan farklı olarak çok daha karmaşık koşullar içeren türev ürünlerdir. Egzotik opsiyonun kullanıla bilmesi için çeşitli şartlar getirilmiş olabilir yada dayanak varlık seçimi normal opsiyonlara göre oldukça farklı olabilir.
“Egzotik” kelimesi ”farklı yabancı” anlamına gelmektedir. Bu opsiyonlarını isimlerini Asya opsiyonlarında aldığı düşünülmektedir. Normal opsiyon işlemleri standart şartlar içerir ve organize borsalarda işlem görmektedir. Call opsiyonu ve put opsiyonu olarak bilinen, şartları değiştirilmemiş normal opsiyonlar için “vanilya opsiyonlar” terimi de kullanılmaktadır. Egzotik opsiyonlar genellikle işe genellikle alıcı ve satısının belirlediği şartlara göre düzenlenmekte ve tezgahüstü piyasalar da işlem görmektedir.
Opsiyonlar kullanım vadelerine göre Avrupa ve Amerikan tipi opsiyon olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Amerikan tipi opsiyonlar vadelerinden önce isleme kona bilirken, Avrupa tipi opsiyonlar ancak vade sonunda isleme konula bilir. Bu temel ayrım dışında, konu normal opsiyon sözleşmelerinin dışına çıktığında, piyasalarda oldukça fazla sayıda farklı özelliklerde egzotik opsiyon çeşidini kullanıldığı görülebilir.
Egzotik Opsiyon Çeşitleri
Aşağıda bazı popüler egzotik çeşitlerinin özellikleri özetlenmiştir.
Asya Egzotik Opsiyonu (Asian option)
Kârlılığı bir malın opsiyon vadesi aralığında yada belirli sürelerde oluşan ortalama fiyatına eş değer olarak değişen opsiyon çeşitidir.Volatiliteden korunmanın bir yolunu bulan bu opsiyon ortalama fiyata bağlı kalarak bir sorununda böyle anlatmamıza yardımcı oluyor.
Dijital Opsiyon (Binary option)
İki koşullu bir opsiyon türüdür.Vade boyunca opsiyon alıcısı ,önceden belli bir miktar ödeme alır veya vermiş olduğu prim kadar zarar eder. Burada eşik değerin pek bir önemi yoktur, vade sonunda opsiyon alıcısına verilen tutar sabittir.
Bariyer Opsiyon (Barrier option)
Opsiyona konu olan varlığın fiyatının vade boyunca ,önceden belirlenen bariyer seviyesine ulaşmasıyla, opsiyonun iptal olduğu ve geçerliliğini yitirdiği bir opsiyon türüdür.
Knock-in opsiyonlar sözleşme başlangıcında pasif durumdadır ,eşik değere ulaşıldığında aktif olurlar, Knock-out opsiyonlar ise vade başlangıcında aktif durumdadır, eşik değer geçildiğinde opsiyon ömrü tamamlanmaktadır.
Tercihli Opisyon (Chooser option)
Alıcısına vade boyunca iki opsiyon arasında değişim imkanı tanıyan bir opsiyon türüdür.Özellikle dayandığı varlığın durumu belirsiz ise alıcı call opsiyonu put Opsiyona tercih edebilir.
Gökkuşağı Opsiyonu (Rainbow option)
Birçok varlığa dayanılan bir opsiyondur.Dayanılan varlığın özellik, vade ve kullanım fiyatı birbirinden farklı olabilir. Vade sonunda bütün bu opsiyonu taşıyan varlıklar getirdikleri getirilere göre sıralanırlar ve alıcısının kârını en çok maksimize eden varlıklar olarak kabul ederler. Seçilen varlıklar kendi aralarında bağlılıkları oldukça önem arz etmektedir, düşük bağ ise yüksek opsiyon fiyatı demektir.
Bileşik opsiyonlar
Farklı bir opsiyon üzerine yapılan opsiyonlardır. Burada dayanak varlık eşittir, opsiyondur.Bu yazıda farklı özelliklere sahip ve diğerlerine göre daha anlaşılması zor bir yapıyla opsiyonlardan kullanıldığına yer vermiştir. Çok sayıda bileşik opsiyon gibi opsiyonlar bulunmaktadır.
Lookback Opsiyonu
Bir opsiyonun kullanılmadan önce dayanak gösterilen olgunun önceki fiyatlarına ve alıcı durumuna bakılarak, daha farklı fiyat oranının konulabilmesine olanak gösteren bir opsiyon çeşitidir.
Bu tür mallar diğer mallara nazaran daha yüksek fiyatlarda olabiliyor.
Yazar: Onur Can ACAR
KAYNAKÇA:
- http://piyasarehberi.org/yatirim/yatirim-araclari/177-egzotik-opsiyon-cesitleri-ve-ozellikleri
- https://slideplayer.biz.tr/slide/2809179/
- http://www.academia.edu/29765709/EGZOT%C4%B0K_OPS%C4%B0YONLAR_SE%C3%87%C4%B0M_OPS%C4%B0YONLARI_%C3%9CZER%C4%B0NE_B%C4%B0R_%C4%B0NCELEME
