Tahvil Nedir? Tahvil Nasıl ve Nereden Alınır

Tahvil Nedir?

Tahvil, devletin yada bir işletmenin nakit ihtiyacını karşılamak amacıyla önceden belirlenen sabit yada değişken faiz oranıyla yatırımcılardan borç almasını sağlayan değerli kağıtlardır. Vadesi bir yıldan fazla olan tahvil ile işletme yada devlet finansal giderlerini karşılar. Bunun karşılığında değerli kağıt olarak sınıflandırılan tahvil ihraç eder. İhraç edilen tahviller faiz oranı ve risklerine göre yatırımcılar tarafından tercih edilir.

Elinde tahvil bulunan yatırımcı tahvil ihraç eden devletin yada işletmenin alacaklısı konumundadır. Tahviller sabit getirisi olan yatırım araçlarıdır.

Tahvil ihraçcısı belirli dönemlerde elinde tahvil olan yatırımcıya faiz ödemesi yapar. Tahvilin vadesi sona erdiğinde tahvil ihraç eden ihraçcı yatırımcıdan önceden belirlenen faiz oranı üzerinden tahvilleri geri alır. Bu sayede yatırımcı faiz geliri elde edip kar yapar. Tahvil ihraçcısı da vade içinde eline geçen nakit ile finansman ihtiyaçlarını giderir. Devlet tarafınfan çıkartılan tahvillerin genelde faiz oranı düşüktür.

Elinde şirkete ait tahvil bulunan bir yatırımcının şirketin elde ettiği kar yada zararda sorumluluğu yoktur. Yatırımcı vade sonunda eline geçecek faiz miktarını bilir. Yatırımcının tahvilini aldığı şirket üzerinde herhangi bir söz hakkı yoktur. Şirketin kar payı ödemesi yapması halinde tahvil sahibi önceden alacağını alır.

Tahvil Çeşitleri Nedir?

1-Devlet Tahvilleri; Hazine ve Maliye Bakan’lığı tarafından kısa ve uzun vadeli iç borçlanma aracıdır.

2-Özel Sektör Tahvilleri; Yalnızca anonim şirketler tarafından ihraç edilecek kısa ve uzun vadeli borçlanma aracıdır.

3-Primli Başa Baş Tahviller; İhraç edilen borçlanma aracının üzerinde bir yazılı bir değerler ihraç ediliyorsa başa baş tahvil olarak adlandırılır. Değerinden daha düşük bir fiyat ile satılıyorsa primli tahvil denilmektedir.

4-İkramiyeli Tahviller; tahvil satışını teşvik etmek amacı ile faiz geliri haricinde tahvil sahibine para ödenmesi şeklinde olan tahvil türüdür. Türkiye’de kullanılmamaktadır.

5-Sabit Yada Değişken Faizli Tahviller; Elinde tahvil bulunan bir yatırımcı vade sonunda önceden belirlenen faiz oranı üzerinden gelir elde ediyorsa bu sabit faizli tahvildir. Enflasyonun ve faiz oranlarının oynak olduğu dönemlerde değişken faiz oranına göre ihraç edilen tahvil türüne de değişken faizli tahvil denilmektedir.

6-Garantili ve Garantisiz Tahvil; Bir banka yada işletme tarafınfan güvence verilecek çıkartılan tahvillere garantili tahvil denilmektedir. Diğer tahvil türlerine garantisiz tahvil denilmektedir.

7-Endeksli Tahvil; Tahvil ihraçcısı tahvil yatırımcısına altın yada döviz fiyatlarına göre ödeme yapmasına endeksli(indeksli) tahvil denilmektedir.

Vergiden Muaf Tahvil; Vergisi olan tahvillere görr daha düşük getiri sahibi olan vergisiz tahvillerdir.

Tahvilin Faydaları Nedir?

Tahvilin şirketlere ve elinde tahvil bulunduran yatırımcılara faydaları vardır. Bu faydaları sıralamamız gerekirse;

1. Tahvil şirketleri kısa ve uzun vadeli finansal ihtiyaçlarını karşılaması konusunda şirketin nakit ihtiyacını karşılar.
2. Devlet Tahvilleri devlet güvencesi altındadır. Devletin güvence vermesi yatırımcı açısından avantajlıdır.
3. Portföyde tahvil bulundurmak portföyün riskini azaltır.
4. Tahvil yatırımcı için sabit bir gelir elde etmesini sağlar.

Tahvil Nasıl Alınır?

Tahvil piyasasında T.C. Merkez Bankası, Borsa Üyeleri ve SPK’dan yetki belgesi alan kurumlar işlem yapabilirler. Yatırımcılar doğrudan şahsi olarak borsada işlem yapamaz, tahvil alıp satamaz. Alım satım işlemleri için yetki belgesi olab aracı kurumlar ile çalışılmalıdır.

Tahvil almak isteyen yatırımcıların ilk olarak aracı kurumlar üzerinden borsa hesabı açtırmaları gerekmektedir. Açtıran borsa/yatırım hesabı üzerinden tahvil almaya başlayabilirsiniz. Tahvil almadan önce piyasaları öğrenmek, beklentileri araştırmak yatırımcıya yarar sağlar. Detaylıca araştırma yapmadan, gerekirse eğitim almadan borsada yatırım yapmamalısınız. Borsa nedir pek bilginiz yoksa Borsada Nasıl Yatırım Yapılır yazımı okuyabilirsiniz.

Tahvil almak isteyen yatırımcı, yatırım hesabını açtırdıktan sonra ihraç edilen tahvilleri incelemelidir. Devlet tahvillerinde risk yoktur fakat işletmelerin ihraç ettiği tahvillerde faiz, Temerrüt gibi riskler bulunur. Tahvil yatırımı yapamdan önce olası riskler ince bir şekilde değerlendirilmelidir. Tahvillerde faiz miktarı arttıkça riskte artmaktadır.

Vade Ortasında Tahvil Alınır mı?

Tahvillerin vadeleri genellikle 1 ila 10 yıl arasındadır. Vade ortasında yada her hangi bir tarih aralığında tahvil alıp, bozdurmak mümkündür. Tahvil alım tarihinizden itibaran kalan vade gün sayısı üzerinden faiz geliri elde edersiniz.

Tahvil Terimleri

Nominal Değer; Tahvilin vadesi dolduğunda tahvil sahibine ödenecek miktarı yazan yerdir.

Kupon Tarihleri; Tahvili ihraç eden devlet yada işletme tarafınfan ödemelerin ne zaman yapılacağı gösteren bölümdür.

Kupon Oranı; Tahvilin yüzdesel olarak hesaplanan faiz oranını gösterir.

Vade; Tahvilin sona erip ödeme yapılacak tarihi ifade eder.

İhraç Fiyatı; Tahvilleri ihraç eden devlet yada işletme tarafınfan belirlenen tahvilin ilk fiyatını ifade eder.

Vadesinden Önce Tahvil Satılır mı? Bozdurulur mu?

Vadesinden önce tahvil bozdurmak mümkündür fakat alacağınız faiz oranı değişiklik göstermektedir. Banka da açacağınız bir mevduat (faiz) hesabında vadesi gelmeden bodurulan paranın bir getirisi olmazken tahvilde getiri olmaktadır. Hesaplama o günün faiz oranı üzerinden yapılmaktadır. Örneğin elinizde bulunan Tahvili vadesi gelmeden 6 ay sonra bozdurmak istediğinizde elinizde tuttuğunuz zaman ve o günkü faiz oranı üzerinden gelir elde edersiniz.

Vadesinden Önce tahvil satmak isteyen yatırımcı borsada bulunan bono tahvil piyasasında alıcı bulması halinde elindeki Tahvili vade öncesinde satabilir.

Tahvil Faizleri Ne Kadar?

Tahvil faizleri ihraç edilen tahvil türüne göre değişiklik göstermektedir. Tahvil faizlerini çalıştığınız aracı kurum üzerinden öğrenebilirsiniz. Alacağınız riske ve vadeye göre tahvil faizi %1 de olabilir %20 ‘de

Tahvil ile Hisse Senedi Arasındaki Fark Nedir?

Tahvil ile hisse senedi arasında ciddi bir fark bulunmaktadır. Hisse senedinin de, tahvilin de değerli kağıt olması iki yatırım aracını benzer gösterse de tahvillerin getiriler sabittir. Yani tahvil aldığınızda vade sonunda elinize geçecek parayı bilirsiniz fakat hisse senedi öyle değildir. Hisse senedi getirisi değişkendir. Hisse senedi aldığınız zaman bir vadeye bağlı kalmak zorunda değilsinizdir. İstediğiniz zaman paranızı yettiği kadar alım satım yapabilirsiniz. Geliri de şirketib performansına göre değişir. Kar yapma durumu varken zarar etme durumu da vardır. Hisse senedi getirisi değişkendir.

Tahvil Alırken Dikkat Edilecek Noktalar

1. Devlet borçlanma senetlerinde vadesi bir yıldan kısa olanlar BONO, vadesi bir yıldan uzun olanlar TAHVİL olarak adlandırılırlar.
2. Aldığınız tahvilin faizi yükselirse fiyatı düşer. Yada faizi düşerse fiyatı yükselir.
3. Yatırımcı tahvil ile kar elde etmesi için tahvilin alış seviyesinden gün ilerledikçe faiz oranlarının düşmesi gerekmektedir.
4. Sabit faizli tahvillerde ekonomik dalgalanmalar tahvil yatırımı yapan yatırımcıyı ilgilendirmez. Yatırımcı vade sonunda eline geçecek parayı bilir. Fakat enflasyonun tahvil faizinden yüksek olması yatırımcı için iyi değildir.
5. Enflasyonun yükselmeye başladığı dönemlerde enflasyona endeksi tahviller ihraç edilir. Diğer bir adı kupon ödemeli tahvillerdir. Kupon ödemeli tahvillerde örneğin vade 1 Yıl ise 3 ayda bir kupon ödemesi alırsınız. Son kupon ödemesi ile beraber ana paranızı geri alırsınız. Kupon ödemeli tahvillerde faiz oranı değişkendir örneğin 3 ayda bir enflasyon oranının üzerine 1 puan daha eklenip faiz geliri elde edilir. Rakamlar değişiklik gösterebilir. Örnekleme yaptım.
6. Borsa üzerinden ikinci el tahvil almak sizin için daha avantajlı olabilir. Bunun sebebi bankaların tahvilleri toplu olarak alıp yatırımcıya kullandırırken faiz oranını düşürmesidir. Banka üzerinden aldığınız tahvillerden işlem ücreti alınmaz fakat faiz getiri yüzdesinden kesinti yapılabilir. Bu konuya dikkat etmeniz gerekmektedir.

Yazı hakkında görüş ve önerilerinizi yorum bölümünden iletebilirsiniz.