Temettü Nedir?
Temettü, işletmelerin bir faaliyet dönemi içerisinde yaptığı karların belli bir kısmını nakit veya hisse senedi olarak işletme ortaklarına dağıtılmasıdır. Kar payı ödemesi yada kar payı dağıtımı da denilmektedir. Daha basit anlatmam gerekirse örneğin, ABC Şirketinin dönemsel olarak elde ettiği 1000 Lira karı ortaklarına dağıtmasıdır.
Borsada da aynı şekilde halka açık şirketlerin hisse senedine sahip olan bir kişi, şirketin temettü dağıtımından faydalanabilir. Kar payı dağıtan şirketin hisselerini alırsanız şirkete ortak olursunuz ve temettü dağıtımından faydalanırsınız. Temettü nedir? diye bir soru sorulduğunda şirketlerin belli dönemlerde elde ettiği karı ortakları ile paylaşmasıdır diyebilirsiniz.
Temettü nedir ve temettü nasıl alınır? Konusu içerisinde temettü hakkında merak edilen her konuya değinmeye çalışacağım. Bu yazıdan sonra Temettü konusunda aklınızda soru işareti kalmayacağını düşünüyorum. İkinci konumuz olan Temettü nasıl alınır? bir bakalım.
Temettü Nasıl Alınır?
Borsada bulunan şirketlerin temettü dağıtımından faydalanmak isteyen yatırımcılar, temettü dağıtımı yapacak olan işletmenin hisse senetlerini alarak işletmeye ortak olmaları gerekmektedir. Aracı kurumlar üzerinden halka açık şirketin hisse senedi alınarak işletmeye ortak olunur. Bu ortaklık neticesinde dağıtılan kar payından alma hakkı elde edilir.
Temettü nasıl alınır örnek vermem gerekirse. Çok beğendiğiniz bir dükkana yüzdesel olarak ortak olursanız dükkanın kazancından faydalanmaya hak kazanırsınız. Örneğin Leblebi satan dükkan tüm giderler çıktıktan sonra aylık net 10.000 Lira kar elde ediyor. Sizde bu dükkana %30 Ortaksınız. Bu durumda yapılan karın %30’u sizindir.
Borsa da bu şekildedir, hissesini aldığınız şirketin eğer yatırım yapacağı bir yer yoksa yönetim kurulu kararı ile yapılan kar dağıtılabilir ve sizde şirkete ortak olduğunuz için ortak olduğunuz oran kadar dağıtılan temettüden payınızı alırsınız. Temettü nasıl alınır? açıklayıcı olduğunu düşünüyorum ve diğer konumuza ilerliyorum.
Temettü Almak İçin Hisseyi Ne Zaman Almak Gerekir?
Temettü dağıtımından faydalanmak isteyen yatırımcılar temettü dağıtımı yapılmadan önceki gün seans sonuna kadar ilgili işletmenin hisse senedini alabilirler. Daha net anlatmam gerekirse 08.04.2020 Tarihinde temettü dağıtacak olan bir işletmenin kar payı dağıtımına katılmak istetseniz en geç 07.04.2020 Tarihinde seans kapanmadan (1 dakika önce bile olur) ilgili işletmenin hisselerini almış olmanız gerekmektedir.
Temettü Hesaplama Nasıl Olur?
Temettü hesaplama konusunu örnekle açıklayalım daha anlaşırılır olacaktır. Örneğin ABC Şirketi %60 Oranında temettü dağıtacağını açıkladı. Temettüler 1 TL Nominal pay üzerinden hesaplandığı için %60 oran hisse başı 0.60 TL kar payı dağıtılacağı anlamına gelmektedir. Elinde 1000 Adet ABC hisseleri bulunan bir kişi 600 TL kar payı ödemesi alır.
Brüt ve Net Temettü Nedir?
Temettü ödemesi yapacağını açıklayan bir şirket yayınladığı bildirimde Örneğin Brüt 1.10 Lira Net 1.00 Lira temettü dağıtacağını bildirir. Bu bildirimdeki Brüt temettü vergiler düşülmeden dağıtılacak miktarı gösterir. Net temettü ise vergiler gibi giderler düşüldükten sonra yatırımcının eline geçecek miktardır. Yani siz temettüler hesabınıza geçtiğinde hisse başı 1.00 Lira geldiğini görürsünüz.
Temettü Sonrası Hisse Fiyatı Neden Düşer?
Temettü dağıtımı sonrası hisse fiyatının düşme sebebi şirketin kasasından para çıkmasıdır. Bu konuya daha önce Temettü yatırımı ve temettü emekliliği yazımda değinmiştim. Yine üzerinden geçelim. Hisse fiyatının düşme sebebini bir örnekle açıklayayım. Örneğin eşyalı bir evin herşeyi ile birlikte satış fiyatı 120.000 Lira siz burada evi alırken eşyaları da alıyorsunuz ve eşyalar için bir bedel ödüyorsunuz. Evdeki eşyaları şirketin kasasındaki para olarak düşünün. Ev sahibi ben bu eşyaları çalışarak aldım evin içinden eşyaları çıkartırsam evi 100.000 Lira’ya veririm der. Yani evin piyasa değeri düşer. Şirketler de bu şekildedir. Çalışırlar kasayı doldururlar piyasa değerleri yükselir. Kasayı boşaltıp dağıttıklarında piyasa diğerleri düşer. Bu sebeple dağıtılan temettü miktarı kadar hisse fiyatı düşer.
Not: Şirketlerin temettü dağıtımda kasasından çıkan para brüt temettü miktarı kadardır. Hisse fiyatları bürüt temettü oranı kadar düşer. Yukarda yazan brüt ve net başlığını okuduysanız konuyu anlamışsınız demektir.
Temettü Ödemesi Hesabıma Ne Zaman Yatar?
Temettü ödemeleri temettü dağıtımını izleyen 2 iş gününde hesabınıza yansır. Hafta sonları yada resmi tatiller kısacası borsanın kapalı olduğu günler iş günü olarak sayılmadığı için dağıtım iş günlerinde gerçekleşir. Temettü dağıtan şirketin hisseleri elinizde varsa ve temettü ödemesi aynı gün içinde yapılmadıysa aracı kurumla yada şirketle iletişime geçmeye gerek yoktur.
Temettü Vergisi Var mı?
Şirket yapıtığı karı dağıtırken gerekli vergileri düşerek dağıtım yapmaktadır. Peki elimize geçen temettünün vergisi var mı? Diye soracak olursanız evet vardır. Temettü geliri olan kişiler yıllık belirlenen gelir vergisi miktarını geçtikleri zaman gelir beyanında bulunmak zorundadırlar. Bu sene için yanlış hatırlamıyorsam gelir vergisi sınırı ortlama 42.000 TL idi. Aldığınız temettü miktarı bu tutarı geçerse beyan vermek zorunda kalırsınız. Temettü gelirinin yarısı vergiden muaftır.
Temettü Avansı Nedir?
Temettü avansı, şirketlerin hesap dönemi kapanmadan kar dağıtım kararı alınmadan ilerde ortakların elinde bulunan paylara düşecek temettüyü önceden avans şeklinde dağıtmasıdır. Temettü avansı sadece halka açık anonim ortaklıklarca dağıtılabilir.
Temettü İptal Edilir mi?
Bu konuyu da Temettü iptal edilir mi yazımda detaylı bir şekilde anlattım fakat konu temettü olduğu için tekrar kısaca üzerinden geçeyim. İşletmelerin yönetim kurulu ve genel kurulu vardır. İşletmelerin yönetim kurulunda temettü dağıtımı ve oranları genel kurula teklif edilmek üzere hazırlar. Hazırlanan görüşler Şirket genel kuruluna sunulur ve konu hakkında genel kurulda oylama yapılır. Oylama sonucunda teklifi kabul edenlerin oyu fazla ise teklif kabul edilir. Temettü oylama yapıldıktan sonra iptal edilmez. Fakat şirket yönetim kurulu teklifi şirket genel kurulunun oylamasına sunmadan önce temettü teklifi üzerinde değişiklik yapabilir. 2008 Yılında Halkbank yönetim kurulu böyle bir değişiklik yapmıştır.
Dağıtılacak Temettü Kardan Fazla Olabilir mi?
Dağıtılacak temettü toplam kar üzerinden %20 den az olamaz. Toplam kardan fazla olabilir. Dağıtılacak Temettü miktarın toplam karı geçebilmesinin sebebi geçmiş yıllarda yapılan karlar, yedek akçeler gibi temettü dağıtımına imkan sağlayan bölümlerin temettü dağıtımında kullanılabilmesidir.
Temettü Hisseleri Ne Demek?
Temettü hisseleri, yıllar boyunca düzenli temettü dağıtımı yapan şirketlere denilmektedir. Uzun vadeli yatırım yapan yatırımcılar arasında sıklıkla kullanılır. Şirketin düzenli temettü dağıtım oranları da düzeli temettü ödemesi kadar önemlidir. Örneğin yıllık temettü dağıtımı yapan bir şirket yüzdesel olarak %1 temettü dağıtıyorsa uzun vadeli temettü yatırımı yapan yatırımcılar genellikle bu şirketi temettü hisseleri arasına koymaz. Tam bir tanımı yoktur yatırımcılar arasında kullanılan bir tabirdir.
Temettü ve Enflasyon İlişkisi
Temettü ile enflasyonu karşılaşılaştırırken şirketin enflasyon karşısında büyüme oranları dikkate alınmalıdır. Şirket enflasyon üzerinde büyüme gösterip dağıtılan temettü miktarını da aynı şekilde büyütüyorsa şirkete olumlu bakılabilir. Bir bilanço döneminde şirket büyümesi enflasyonun altında kaldıysa piyasaya göre zarar etmişsiniz demektir.
Temettü Dağıtılmadan Önce Hissede Kalmak mı Yoksa Satmak mı Mantıklıdır?
Hisse senetlerinde temettü dağıtımı yapılınca, hisse ilk işlem gününe, fiyatı bürüt temettü dağıtım miktarı kadar düzeltilmiş (düşülmüş) olarak başlar. Durum böyle olunca dağıtılan temettü üzerindeki kesintiler yatırımcıya zarar olarak yansıyor ve akıllara temettü dağıtımından önce hisse satılmalı mı beklenmeli mi sorusu geliyor. Bu sorunun cevabı net olarak verilemez fakat fikir yürütülebilir. Bir kaç yıl önce bir şirket temettü dağıttığımının ertesi günü temettü dağıttığı tutar kadar yükseldi. Bunun gibi bir şirkette temettü dağıtım sonucunda daha da aşağıya düştü. Temettüden sonra fiyatın ne olacağı bilinmediği için bu soruya net cevap veremiyorum.
Bir de alınan temettü miktarı da bu konuda önem arzetmektedir. Yukarıda temettü vergisi konusunu işlemiştik. Temettü gelirleriniz yıllık gelir vergisi beyan tutarını geçiyorsa temettü dağıtımına katılıp katılmamak size kalıyor. Çünkü bu durumun hem eksileri hem artıları var karar yatırımcının elinde. Temettüden önce hisseyi satmak yada hissede kalmak yatırımcı tarafından değerlendirilmeli ve karar verilmelidir.
Temettü Emekliliği Nedir?
Temettü emekliliği hakkında daha önce yazı yazdım detaylı olarak okumak isterseniz yazımı inceleyebilirsiniz. Temettü emekliliği konusu kısaca tekrar edelim.
Emeklilik denilince akla bir işe bağlı olmadan düzenli bir gelir sahibi olmak gelir. Temettü emekliliği de tam olarak bunu anlatır. Hiçbir yere bağlı olmadan düzenli gelir sahibi olarak hayattan tad almak, istenilen şeylere imkanlar yettiğince ulaşmak. Temettü emeklisi olmak normal pirim ödeyerek emekli olmak ile benzerlik gösterir. İkisinde de ödeme vardır. Fakat aralarında çok önemli bir fark vardır. Normal olarak emekli olan bir kişi kanunlar tarafından belirlenen yaşı yada günü tamamlamak zorundadır ama temettü emekliliğinde tamamlamanız gereken yaş yada belli bir gün yoktur.
Temettü emekliliğini tanımlamamız gerekirse hisse senetlerini aldığınız şirketin yıllık belli oranda dağıttığı kar paylarıyla bir işe bağlı olmadan yaşamaya devam etmek diyebiliriz. Örneğin ABC Şirketi düzenli olarak toplam paranıza ortalama %10 Temettü dağıtıyor. Yani 100.000 Lira’lık bir yatırıma yıllık 10.000 TL kar payı ödemesi yapıyor. Dağıtılan kar payı miktarını 12 Aya bölerseniz aylık 833 TL gelir elde ediyorsunuz. Emekli olduğunuzda aylık gelir olarak sizi hangi tutar mutlu ediyorsa o tutarı alana kadar yatırım yapıp, hedeflediğiniz tutara ulaşınca kendi finansal bağımsızlığınızı ilan etmeye Temettü Emekliliği denir.
Temettü emekliliğinin günü yada yaşı yoktur demiştik yani elinizde yeterli para varsa yarın bile temettü emeklisi olabilirsiniz. Karşılaştığım temettü emeklisi olmak isteyen kişiler genellikle aydan aya alım yaparak bu yolda ilerliyorlar.
Temettü Yatırımı ve Emekliliğinde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nedir?
Temettü yatırımı yaparak emekli olmak isteyenler şirketlerin yönetimlerine, faaliyetlerine, düzenli temettü dağıtım politikasına ve düzenli olarak temettü büyümesine dikkat etmelidirler.
Bu başlıklar haricinde aklınıza gelen birşey varsa iletişim bölümünden benimle iletişim kurabilir yada yorum bölümünden görüşlerinizi paylaşabilirsiniz.
