Brüt Takas Nedir?

Brüt Takas Nedir?

Borsada terimleri anlama yazılarına devam ediyoruz. Sıra brüt takas nedir? Ne demektir konusunu anlatmaya geldi. Brüt takas uygulaması birçok yatırımcı tarafından merak ediliyor ve brüt takas hakkında çok fazla soru soruluyor. Sorulan sorular ile birlikte brüt takas nedir? detayları ile aklınızda soru işareti kalmadan anlatmaya çalışacağım.

Brüt takas, Borsa İstanbul’un bünyesinde bulunan İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.ş. tarafından uygulanan ve yatırımcıları korumak üzere alınan tedbirlerden biridir. Brüt takas uygulaması uygulanan bir hisse senedini gün içinde almanız halinde aynı gün içinde tekrar satamazsınız. Elinizde bulunan hisse senedini en erken ertesi işlem gününde satabilirsiniz.

Brüt takas uygulaması volatilitenin yüksek olduğu yatırımcıları zarara uğratabileceği düşünülen hisse senetleri üzerinde uygulanır.

Brüt Takas uygulaması olan bir hisse senedini elinizde hiç olmadan alırsanız en erken ertesi işlem gününde satabilirsiniz. Eğer elinizde brüt takas uygulaması bulunan hisse senetlerinden varsa ve bu hisse senetlerinin üzerine ekleme yapıp satmak istediğinizde ekleme yaptığınız hisse adetini satamaz elinizde ekleme yapmadan önce olan hisse senedini satabilirsiniz. Örnek vererek açıklayayım.

Örneğin elinizde bir önceki gün yada daha önce aldığınız brüt takas uygulanan 30 Adet ABC hissesi var. Bu ABC hisselerinin üzerine 100 Adet hisse eklemek istediniz ve brüt takas uygulanırken hisseleri aldınız. Topla hisse senedi sayınız 130 oldu. Aynı gün içinde hisselerin hepsini satmak isterseniz satamazsınız. Sadece 30 Adet elinizde önceden bulunan hisse senetlerini satabilirsiniz. Hisse senedi satış bölümüne geldiğinizde satılabilir hisse senedi 30 olarak gösteri geriye kalan 100 adet hisse en erken ertesi işlem gününde satılabilir.

Neden Brüt Takas Uygulanır?

Yukarıda da söylediğim gibi yatırımcıları korumak için brüt takas uygulaması vardır. Bazı hisse senetleri çok kısa bir zaman içerisinde çok yüksek fiyatlara çıkıp ardından aniden düşerek yatırımcıyı zarara uğratır. Borsa İstanbul yatırımcıların bu şekilde zarara uğramasını önlemek için alış ve satış işlemlerine sınırlandırma getirir. Volatilitenin yüksek olduğu hisse senetleri belli kriterleri aştığı anda brüt takas uygulamasına dahil edilir.

Bir hisse senedinde sebepsiz yere hareketlilik tespit edildiğinde ilk olarak açığa satış ve kredili işlemlere hisse kapatılır. Hareketliliğin devam etmesi halinde bürüt takas uygulamasına geçilir. Yine hisse senedi hareketleri yüksek oynaklıkla işlem görüyorsa bu sefer tek fiyat yöntemine geçilir.

Tedbirler sırayla uygulanır. İlgili hisse senetleri inceleme altına alınır. İşlemlerin ne maksatla ve kim tarafından yapıldığı araştırılır. Yatırımcıyı zarara uğratan hareketler neticesinde bu hareketleri yapanlara hakkında yasal işlem başlatılır. Borsa İstanbul’un aldığı tedbirler yatırımcıları korumak ve daha sağlıklı bir piyasa oluşturmak içindir.

Brüt Takas Hisseyi Nasıl Etkiler?

Brüt takas hisseyi nasıl etkiler aslında tahmin etmek zordur. Nedeni ise alıcılar ve satıcıların iştahının bilinmemesidir. Alıcıların çok iştahlı, yani hisseyi almak istemeleri halinde brüt takas uygulaması olsa da hisse fiyatı yükselmeye devam edebilir. Tam tersi bir durumda, satıcıların çok iştahlı olması, hisse fiyatını aşağı yönlü baskılayabilir.

Brüt takas uygulaması Borsa İstanbul tarafından uygulandığı için aslında hissede olumlu etki yaratması beklenir. Sebebi, Borsa İstanbul’un yatırımcıları korumak adına, volatilitenin düşürülmesi için uyguladığı tedbirler kapsamında olmasıdır. Durum böyle olsa da hisse üzerinde nasıl etki yaratır tam olarak bilinemez.

Brüt Takasa Giren Hisse Yükselir mi?

Brüt takas uygulaması olan bir hisse alış ve satış işlemlerinin devam etmesinden dolayı hem yükselebilir hemde düşebilir. Örnekleri çok vardır. Brüt takas uygulama haberi bildirilen bir hisse ertesi gün haberi olumsuz yorumlayıp düştüğü olmuştur yada tam tersi haberden etkilenmeyip yükseldiği olmuştur. Brüt takasa giren bir hisse kesinlikle düşer yada yükselir demek mümkün değildir.

Brüt Takas işlem Saatleri

Brüt takas uygulanan bir hissenin işlem saatlerinde değişme olmaz. Normal seansta tedbir uygulanmayan hisse senetleri ile aynı anda açılış ve kapanış yaparlar. Fakat brüt takas uygulamasına konu olan bir hisse senedinde aynı zamanda tek fiyat yöntemi de uygulanıyorsa işlem saatleri tek fiyat yönteminden dolayı değişmektedir. Dilerseniz buraya tıklayarak tek fiyat işlem saatlerini öğrenebilirsiniz.

Brüt Takas Ne Kadar Sürer?

Brüt takas nedir? konumuza devam ediyoruz. Brüt takas ne kadar sürer diye soracak olursanız, Brüt takas uygulamasının sabit bir zaman aralığı yoktur. Borsa İstanbul’un volatilitenin durumuna göre belirlediği günler vardır. Örneğin ABC hisse senetleri için tedbir kapsamında 08.04.2020 Seans başından 28.04.2020 Seans sonuna kadar brüt takas uygulanmasına karar verilmiştir diye bir bildirim yayınlanır. Bu bildirimde ki zaman aralığını Borsa İstanbul belirlemektedir.

Brüt Takas T+2 Nedir?

Brüt takas nedir öğrenmeye devam ederken geçen gün “Brüt takasta olan hissemi sattım yeni alım yapamıyorum nedeni nedir” diye bir soru sorulmuştu. Brüt Takas uygulamasında olan bir hisse senedini sattığınızda paranız t+2 hesabına aktarılır yani parayı kullanmak için iki işlem günü beklemeniz gerekmektedir. Benim aracı kurumun beklemeden işlem yapmama olanak sağlıyor. Arkadaşımın yatırım yaptığı aracı kurum ise brüt takastaki bir hisseyi sattığında parayı bekletiyor iki sonra başka bir hisse senedi almasına müsaade ediyor. Brüt takastaki bir hisseyi sattığınızda hesabınızda para gözükmüyor yada parayla işlem yapamıyorsanız sebebi büyük ihtimalle budur.

Hissede Brüt Takas Olduğunu Nasıl Anlarım?

Benim çalıştığım aracı kurum hisse senedini almaya karar verdiğimde al tuşana bastığım zaman bu hisse de brüt takas uygulaması vardır diye uyarı veriyor. Muhtemelen her aracı kurum bu uyarıyı yapıyor. Eğer uyarı yapılmıyorsa hisse senedinin ilgili haberler bölümünden brüt takas uygulaması olup olmadığını öğrenebilirsiniz. Son yol aktif kullanımda olan forum sitelerinde hisseyi takip edenlere brüt takas olup olmadığını sorabilirsiniz.

İnternet Üzerinden Hisse Senedi Alamıyorum?

Brüt takas uygulamasında bazı hisse senetlerini internet üzerinden alamazsınız. Hissesini almak istediğiniz şirketin hisselerinde tedbir varsa aracı kurum yada bankaya giderek hisse senedini alabilirsiniz veya telefon ile aracı kurumunuzu arayarak yine hisseleri alabilirsiniz.

SONUÇ

Brüt takas nedir? konusunu öğrendik, brüt takasta olan hisseyi neden satamadığımızı, brüt takasın neden uygulandığını öğrendik. Umarım faydalı bir yazı olmuştur. Eklemek istediğiniz bir şey var ise bana iletişim bölümünden ulaşabilir yada yorum bölümünde düşünceleriniz aktarabilirsiniz.

Brüt takas nedir? Konusu yatırımcıları bilgilendirmek amacı ile yazılmıştır. Yatırım tavsiyesi içermez. Yatırım tavsiyesi Spk tarafından belirlenen kurum yada kişilerce yapılmaktadır.