Endeks Nedir?
Endeks Nedir?
Endeks, Borsa da işlem gören hisse senetlerinin tamamının performanslarını, fiyatını ve getirilerini belirli bir zaman aralığında ölçmek için kullanılan göstergedir. Endeks tüm hisse senetlerini kapsadığı gibi sektörel olarakta ayrılabilir. Dünyada ve ülkemizde kullanırlan birçok endeks vardır. Türkiye pay piyasasında 59’u Anlık 295’i seans sonlarında olmak üzere toplam 354 endeks bulunmaktadır. Sitemiz üzerinde önemli endeksleri izlemek isterseniz TIKLAYIN Ülkemizde bulunan borsa endeksleri Borsa İstanbul tarafından hesaplanmaktadır. Konumuz borsa olduğu için borsa endeksleri üzerine bilgiler vereceğim. Endeks nedir? Borsada Endeks yazısı içerisinde;
- Pay Piyasası Nedir?
- Borsa Endeksleri Nedir?
- BIST 30 Endeksi Nedir?
- BIST 50 Endeksi Nedir?
- BIST 100 Endeksi nedir?
- BIST 100-30 Endeksi Nedir?
- Temettü Endeksi Nedir?
- Dünyada En Fazla İşlem Gören Endeksler
- Türkiye de En Fazla İşlem Gören Endeksler
Konularına cevaplar vereceğim. Aklınıza gelen soruları yorum bölümünden iletebilirsiniz. Hazırsanız başlıklar halinde konumuza giriş yapalım.
1- Pay Piyasası Nedir?
Pay Piyasası, hisse senetlerinin, yatırım fonlarının, sertifikaların, gayrimenkul sertifikalarının, varantların ve yatırım fonlarının Borsa İstanbul çatısı altında işlem gördüğü piyasadır.
Borsa Endeksleri Nedir?
Borsa endeksleri, hisse senetlerinin işlem gördüğü endekslerdir. Hisse senetlerinin büyüklükleri, hacimleri ve getirileri gibi ayraçlar kullanılarak sınıflandırılırlar. Türkiye’de en önemli endeksler BIST 30, BIST 50 ve BIST 100 endeksleridir. Bu endekslerde kendi içlerinde sektörel olarak sınıflandırılırlar, Bıst Banka endeksi, Bıst sanayi endeksi, Bıst gıda endeksi, Bıst iletişim endeksi, Bıst kobi sanayi endeksi, Bıst inşaat endeksi gibi sektörel endeksler hisse senetlerinin bağlı bulunduğu sektörlerin durumu hakkında bilgiler verir.
BIST 30 Endeksi Nedir?
BIST 30 Endeksi Borsa İstanbul bünyesinde işlem gören en büyük ve en hacimli 30 şirketin hisse senetlerinin performanslarının ölçülmesiyle oluşan bir endekstir. BIST 30 Endeksi içerisinde olan şirletler BIST 50 ve BIST 100 endeksi içerisinde de bulunmaktadır.
BIST 30 Endeksine hisseler dahil edilirken en fazla işlem hacmine sahip en büyük şirketler şeklinde sıralama yapılır. Bu sıralama neticesinde en üstte olan 30 şirket BIST 30 Endeksinde işlem görür.
BIST 30 Endeksinin dünya çapında ki kodu XU030’dur. Önceden şirketlerin A, B, C ve D diye grupları vardı. Bu gruplarda A ve B grubu hisselerinde risk az C ve D Grubu hisselerinde risk fazla diye değerlendirilirdi. BIST 30 Endeksi hisseleri A ve B grubu hisse senetleri arasından seçilirdi. Yapılan son düzenleme ile BIST 30 hisse senetleri Yıldız pazar’da işlem gören 30 hisse senedi arasından seçilmektedir.
BIST 30 Hisseleri 3 Ayda bir güncellenir yılda 4 defa tekrar sıralama yapılarak hisse sedi girişi yada çıkışı yapılır Ocak, Nisan, Temmuz ve Eylül aylarında endekse dahil edilecek ve endeksten çıkarılacak hisseler belirlenir.
BIST 30 Endeksinin içerisinde bulunan hisseleri uzun vade yatırım yapan yatırımcılar yakından takip etmektedir. Türkiye’nin en büyük şirketlerinin ve en yüksek hacimli hisse senetlerinin bulunduğu BIST 30 Endeksi içerisinde bulunan hisseler günlük, haftalık veya aylık alım satım işlemleri yapan yatırımcıların da yoğun ilgi gösterdiği hisselerdir.
BIST 50 Endeksi Nedir?
Bıst 50 endeksi de Bıst 30 endeksi gibidir. Endeks içerisinde Bıst 30 içerisinden 30 hisse ve en hacimli ve piyasa değeri yüksek şirketlerden 20 tane olmak üzere toplam 50 adet işletmenin hisse senetleri bulunur. Bıst 50 endeksi 3 ayda bir yenilenir ve hisse performaslarına göre tekrar sıralama yapılır. Bıst 50 endeksi, en fazla hacim sahip piyasa değeri en yüksek olan 50 şirketin bulunduğu endekstir. Bıst 50 endeksinin işlem kodu XU050’dir.
BIST 100 Endeksi Nedir?
Bıts 100 endeksi Türkiye’de en popüler endekstir. Sebebi içerisinde bıst 30 ve bıst 50 endeksi hisselerinin de bulunmasıdır. Bıst 100 endeksinde Türkiye’de ki en hacimli ve piyasa değeri en yüksek 100 şirketi bulunmaktadır. Bıst 100 endeksi içerisinde bulunan hisseler 3 aylık periyotlar şeklinde güncellenir. Ocak, Nisan, Temmuz ve Eylül aylarında endeks güncellenir ve hisselerin performansları tekrar hesaplanır. Yapılan hesaplama sonucunda bazı hisseler endeksten çıkartılır bazıları endekse dahil edilir.
Bıst 100 endeksinin uluslararası piyasalarda ki işlem kodu XU100’dür. Yatırımcıların birçoğu Bıst 100 endeksi üzerinden yorumda bulunurlar. Bıst 100 endeksi hisselerinin endeks içerisine dahil edilmeleri için yıldız pazar da işlem görmeleri gerekmektedir.
Bıst 100-30 Endeksi Nedir?
Bıst 100-30 endeksi, Bıst 30 endeksi haricinde Bıst 100 endeksi içerisinde bulunan 70 hisse senedinden oluşur. Bıst 100-30 endeksi içinde bulunan hisselerin yıldız pazarda işlem görmeleri gerekmektedir. Yıllık her üç ayda bir olmak üzere dört defa güncellenir. Bıst100-30 endeksine Ocak Nisan, Temmuz ve Eylül aylarında performanslara göre hisse senedi dahil edilir yada çıkartılır.
Temettü Endeksi Nedir?
Temettü endeksi Borsa İstanbul bünyesinde iki farklı grupta hesaplanmaktadır. Bunlar BIST Temettü Endeksi ve BIST Temettü 25 Endeksidir. Bıst Temettü endekslerinin hesaplanmasına 01.07.2011 Yılında başlanmıştır ve endeks başlangıç puanı 63.269.40’tır.
Bıst Temettü Endeksi Nedir?
Bıst Temettü Endeksi, Yıldız pazar, Ana Pazar ve Gelişen işletmeler pazarında işlem gören paylar içerisinden son 3 yılda düzenli temettü dağıtan şirketlerden oluşmaktadır. Bıst temettü endeksi işlem kodu XTMTU’dur. Yılın Ocak-Şubat aylarında endeks güncellerin yılda bir defa güncelleme işlemi yapılır.
Bıst Temettü 25 Endeksi Nedir?
Bıst Temettü 25 Endeksi, temettü verimlerine göre büyükten küçüğe göre yapılan sıralamada ilk 3/2 lik dilimde yer alan ve ortalama dolaşımdaki paylardan piyasa değeri en büyük 25 Şirketin hisse senetlerinden oluşmaktadır. Bıst Temettü 25 Endeksi işlem kodu XTM25’tir. Yılın Ocak-Şubat aylarında temettü 25 endeksi güncellenir. Yılda bir defa güncelleme işlemi yapılır.
Temettü Endeksi Hesaplaması Nasıl Olur?
Bıst Temettü Endeksi ve Bıst Temettü 25 Endeksine hisse seçimi yapılırken aşağıdaki hesaplama formülü kullanılır.
Temettü Verimi)i =(Ödenen Temettü)i – (Sermaye Artırım Tutarı)i /(Piyasa Değeri)
Temettü Verimii: “i”şirketinin Değerleme Günü itibariyle hesaplanan temettü verimini
Ödenen Temettüi: “i”şirketinin içinde bulunduğu mali dönemde ödediği toplam brüt nakit temettü tutarını
Sermaye Artırım Tutarıi: “i”şirketinin içinde bulunduğu mali dönemde ortaklara rüçhan hakkı kullandırarak yaptığı bedelli sermaye artırım tutarı ile rüçhan hakkı kullandırma fiyatının çarpılması sonucunda elde edilen tutarların toplamını
Piyasa Değerii: “i”şirketinin Değerleme Günü piyasa değerini ifade eder
Dünyada En Fazla İşlem Gören Endeksler
Uluslar arası piyasalarda en fazla işlem hacmine sahip endeksler Dow Jones 30, Ftse 100, Dax 40, S&P 500, Cac 40, Nasdaq, Ibex 35, SMI, Nıkkei 225, Hang Seng ve Chına 50 endeksleridir. Başlıca endekslere göz atacak olursak.
Dow Jones 30 Endeksi, Amerika piyasalarında New York ve be Nasdaq borsalarında işlem gören piyasa değeri en yüksek 30 şirketin hisse senedinden oluşur.
Ftse 100 Endeksi, İngiltere borsalarında piyasa değeri en yüksek 100 hisse senedinden oluşmaktadır.
Dax 40 Endeksi, Almanya’nın piyasa değeri en yüksek olan 40 şirketin hisse senetlerinin işlem gördüğü endekstir.
S&P 500 Endeksi, Amerika Borsalarında işlem gören halka açık en büyük 500 hisse senedinden oluşmaktadır.
Cac 40 Endeksi, Bourse de Paris” olarak adlandırılan Euronext Paris hisse senedi piyasasındaki en büyük 40 hisse senedinden oluşmaktadır.
Nasdaq 100 Endeksi, Amerika’nın en önemli endekslerinden biridir. Piyasa değeri en yüksek 100 Şirketin hisse senetlerinden oluşmaktadır. Çoğunlukla teknoloji şirketleri bu endeks içerisinde yer alır.
Ibex 35 Endeksi, İspanya’nın Borse de Madrid borsasında işlem gören en yüksek hacimli ve en büyük 35 şirketin hisse senetlerinden oluşmaktadır.
SMI Endeksi, İsviçre borsalarında işlem gören en büyük 20 Şirketin hisselerinin bulunduğu endekstir.
Nikkei 225 Endeksi, 1950 Yılında hesaplamaya başlamıştır. Asyanın en büyük borsalarından biri olan Tokyo Borsanında işlem gören en yüksek hacimli 225 Hisseden oluşur.
Hang Seng Endeksi, Çin Borsası ve Hong Kong borsalarında işlem gören en büyük 50 şirketin hisse senetlerinden oluşmaktadır.
Chına 50 Endeksi, Çin’in Şangay borsasında işlem gören en yüksek hacimli 50 şirketin hisse senetlerinden oluşmaktadır.
Türkiye’de En Fazla İşlem Gören Endeksler
Türkiye’de bulunan en popüler ve en yüksek hacme sahip endeks Bıst 100 endeksidir. Bıst 100 endeksinin yanında bıst 30 ve bıst 50 endeksleri de yüksek hacimlere sahiptir. Bu endekslerin ne olduğunu zaten yukarda açıklamıştım o yüzden açılmamaya gerek yok laf kalabalığı olmasın 🙂
SONUÇ
Türkiye’de ve dünyada bulunan önemli endeksleri inceledik. Endeksler genel olarak hisse senetlerinin performaslarını ölçmeye yani hesaplamaya yarayan göstergelerdir.
Yazı hakkında düşüncelerinizi yorum bölümünden iletebilirsiniz.
Hocam çok detaylı ve anlaşılır bir şekilde anlamışsınız. Yurt dışı piyasalardan hisse almayı düşünüyorum bununla ilgili de bir yazı yazarsanız çok iyi olur. Saygılar
Teşekkür ederim ilerde bu konu ile alakalı bir araştırma yapacağım.