Ruçhan Hakkı Nedir?
Ruçhan Hakkı, Ananonim şirketlerin finansal kaynak sağlamak amacıyla bedelli sermaye arttırmı yapması sonucunda, bedelli sermaye arttırımı yapılmadan önce elinde şirketin hisse senedi olan yatırımcılara sermaye arttırımdan sonra oluşacak yeni hisselere öncelikli alım hakkı veren ifadedir.
Daha da açmak gerekirse ABC şirketi bedelli sermaye arttırımı yaptığında ABC şirketinin hisse senedi sahipleri, sermaye arttırımı ile oluşacak yeni paylardan öncelikli olarak alma hakkına sahip olurlar. Yatırımcıların öncelikli hisse senedi almasına rüçhan hakkı denir. Ruçhan Hakkı konusuna sorular ile devam edeceğiz.
Rüçhan Hakkı Nasıl Alınır?
Rüçhan hakkı elde etmek isteyen bir yatırımcı, bedelli sermaye arttırmı yapacak olan şirketin hisselerine sahip olmalıdır. Yatırımcı, Bedelli sermaye arttırmı yapacak olan işletmenin hisse senetlerini sermaye arttırmı yapılmadan bir gün önce ki işlem gününde seasn kapanmadan hemen önce alınırsa bedelli sermaye arttırımına katılır ve rüçhan hakkını kullanır.
Şirketin sermaye arttırımı yapmadan önceki işlem gününde seansın kapanmasına 1 dakika kala alınan hisseler ve daha öncesinden alınan hisseler rüçhan hakkı kullanımına katılırlar. Sermaye arttırmı yapıldığı anda elinde hisse senedi bulunmayan yatırımcılar yani daha önce yatırımcının elinde bulunan ve sermaye arttırmından önce satılan hisseler ruçhan hakkı elde edemezler.
Ruçhan Hakkı Kullanım Süreleri
Bir şirketin bedelli sermaye arttırımına katılmışsanız şirket tarafından elinizdeki hisse senedine oranlı bir şekilde rüçhan hakkı verilir. Verilen rüçhan hakkı en az 15 gün en fazla 60 gün içersinde kullanılmalıdır.
Ruchan Hakkı Nasıl Kullanılır?
Yatırımcıların ruçhan haklarını kullanmaları için 2 seçenek bulunmaktadır. Bunlardan ilki şirketin belirlediği oranda hisse senedi sahibi olmak isteyen yatırımcı belirlenen bedeli ödeyerek yeni hisselerine sahip olur.
İkinci seçenek ise elde edilen ruçhan hakları Borsa İstanbul Ruçhan Hakkı Kupon Pazar’ında alınıp satılabilmektedir. Yatırımcı elinde bulunan ruçhanları Ruçhan Hakkı Kupon Pazar’ında satabilir yada elindeki hisse senedi oranı kadar alabilir. Yeni hisse sahibi olmak istemeyen yatırımcılar bu yöntemi kullanırlar.
Hissesi Olmayan Rüçhan Alabilir mi?
Bedelsiz sermaye arttırmından önce hisse senedi almayan, elinde bulunmayan yatırımcılar hisse bedelsiz bölündükten sonra oluşan ruçhan kuponlarını alıp satamazlar. Rüçhan hakkı öncelik hakkı olduğu için bu kuponları alıp satma işlemi elinde ilgili şirketin hissesi bulunanlar tarafından yapılır. Diğer bedelliye katılmayan yatırımcılar sadece şirketin hisse senetlerini alıp satabilirler.
Ruçhan Hakkı Kullanım Bedeli (Fiyatı) Nedir?
Ruçhan hakkı kullanım bedelini bir örnekle açıklarsam daha anlaşılır olacak. Örneğin ABC Şirketi Ruçhan Kullanım Bedeli olarak 1 TL’den %100 oranında bedelli sermaye arttırımına karar verdi. Sizin elinizde de 100 Adet hisse senedi olsun.
Bedelli sermaye arttırmı %100 oranında olduğu için elindeki hisseleri 200 e çıkartmak ve şirkete ortaklık oranının değişmemesini isteyen bir yatırımcı 1 TL Kullanım bedeli ile 100 Adet yeni hisse senedi almak zorundadır. Hisse sayısı %100 oranında artacağı için bu yatırımcı yeni elde edeceği 100 Adet paya toplam 100 TL ödemeldir.
Başka bir örnekle devam edeyim. Örneğin XYZ şirketi 1 TL kullanım bedeli ile %170 oranında bedelli sermaye arttırmı yaparsa ve sizin elinizde de 100 adet hisse varsa bedelli sonrası şirketin ortaklık oranında değişme olmasını istemiyorumsanız bedelli sonrası elinizde 270 Adet hisse olmak zorundadır. (%170 arttırımdan dolayı) aradaki 170 adet hisse senedine 1 TL bedel karşışığı toplam 170 TL ödeyerek ulaşabilirsiniz.
Burada yayınlanan Ruçhan Kullanım Bedeli sermaye arttırmı sonrası her bir hisse senedi için ödeyeceğiniz bedeldir. Bu bedel genelde 1 TL olarak yayınlanır.
Ruçhan Hakkı Kullanılmazsa Ne Olur?
Kullanılmayan ruçhan hakları birincil piyasada satışa sunulur. Bu satış sonrası elde kalan ruçhanlar, artan payları almayı taahhüt eden işletme tarafından satın alınır. Genellikle kalan ruçhanları şirketin kendisi alır.
Yatırımcının Kullanmadığı Ruçhan Kuponu Ne Olur?
Bedelli sermaye arttırmı yapan şirketin ruçhan hakkı kullanım süresi sona ermeden bedeli karşılığında para yatırıp hisse senedi almamanız yada elinizde bulunan ruçhan kuponlarını satmamanız durumunda kuponlar iptal edilir. İptal edilen kuponlar daha sonra ruçhan hakkı kupon pazarı denilen pazarda 1 TL’den aşağı olmamak şartı ile satışa çıkartılır ve satılır.
